W wykazie prac legislacyjnych rządu pojawiła się kolejna propozycja regulacji sektora tytoniowego. Ministerstwo Zdrowia ogłosiło projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Nowe przepisy przewidują zakaz wprowadzania do obrotu jednorazowych e-papierosów – zarówno z nikotyną, jak i bez – oraz zakaz stosowania aromatów w woreczkach nikotynowych.

Projekt trafił już do konsultacji społecznych, co jednak – zdaniem ekspertów i przedstawicieli branży – nie rozwiązuje problemu chaosu legislacyjnego, który narasta w ostatnich miesiącach.

Lawina zmian i chaos regulacyjny

To kolejna odsłona intensywnych prac legislacyjnych dotyczących rynku nikotynowego. 11 czerwca 2025 r. do konsultacji trafił nowy projekt, a tego samego dnia Senat przyjął ustawę zakazującą sprzedaży e-papierosów nieletnim. Już w kwietniu weszły w życie przepisy eliminujące z rynku podgrzewane wyroby tytoniowe o smakach mentolowych i owocowych, a także nowelizacja ustawy akcyzowej, obejmująca nowe kategorie produktów – m.in. e-papierosy jedno- i wielorazowe.

– W regulacjach nikotynowych uderza ogromny chaos – mówi Jakub Bińkowski, dyrektor Departamentu Prawa i Legislacji w Związku Przedsiębiorców i Pracodawców (ZPP). – Z jednej strony mamy zakazy, z drugiej opodatkowania, z trzeciej eliminację substancji aromatycznych. Taka niestabilność wpływa negatywnie na poczucie pewności prawnej i decyzje inwestycyjne firm.

Celem zdrowie publiczne, ale...

Ministerstwo Zdrowia w uzasadnieniu powołuje się na dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH, według których jednorazowe e-papierosy cieszą się ogromną popularnością wśród młodzieży. Znaczący odsetek użytkowników sięgał po nie jeszcze przed ukończeniem 18. roku życia, co stanowi impuls do zdecydowanych działań ograniczających ich dostępność.

Problem w tym, że – jak twierdzą eksperci – regulacje te mogą przynieść efekt odwrotny do zamierzonego. Eliminacja smaków i aromatów w saszetkach nikotynowych czy zakaz e-papierosów może zachęcić konsumentów do powrotu do klasycznych papierosów, które nadal będą dostępne.

– Polityka zakazów może napędzać szarą strefę i zwiększać liczbę palaczy tradycyjnych papierosów – ostrzega Anna Dela, prezeska Instytutu Człowieka Świadomego.

Ekonomia kontra zakazy

Z danych zawartych w raporcie Instytutu Finansów Publicznych wynika, że wzrost akcyzy o 10% prowadzi do spadku sprzedaży papierosów o 9%, ale jednocześnie zwiększa wydatki konsumentów o 1%. Zaostrzenie przepisów może więc skutkować nie tylko wykluczeniem legalnych alternatyw, ale też wzrostem nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi.

– Widzimy historycznie, że skokowe podwyżki akcyzy i restrykcje zwiększają udział szarej strefy w rynku. Gdy polityka była bardziej racjonalna, udział ten spadał – dodaje Bińkowski z ZPP.

Brak konsultacji i niepewność prawna

Eksperci podkreślają, że problemem nie są wyłącznie same zakazy, ale również sposób ich wprowadzania – bez odpowiednich konsultacji społecznych. Branża skarży się na brak dialogu i brak możliwości wpływu na prawo, które ją bezpośrednio dotyczy.

– Firmy nie mają poczucia bezpieczeństwa. Projekt za projektem, bez konsultacji i z nieprzewidywalnym kierunkiem zmian – to przepis na chaos i zniechęcenie inwestorów – komentuje Bińkowski.

Alternatywa: redukcja szkód zamiast totalnych zakazów

Coraz więcej głosów – zarówno z branży, jak i środowisk naukowych – wskazuje, że bardziej efektywnym podejściem jest polityka redukcji szkód. Zakłada ona nie całkowite wyeliminowanie produktów nikotynowych, ale kontrolowane ograniczanie ich szkodliwości i zachęcanie konsumentów do mniej szkodliwych alternatyw.

– Państwo nie powstrzyma ludzi od używek, ale może zmniejszyć ich negatywne skutki – uważa ekspert ZPP. – Zakazy mogą przynieść odwrotny efekt – powrót do papierosów i wzrost szarej strefy.

Międzynarodowe doświadczenia

Podobne zakazy wprowadzały już m.in. Australia i Belgia. W obu przypadkach efektem było odwrócenie trendu: wzrost liczby osób palących tradycyjne papierosy.

– Jeśli Polska zdecyduje się na całkowity zakaz alternatywnych produktów, może spotkać ją podobny los – ostrzega Anna Dela. – Zamiast ograniczyć konsumpcję nikotyny, zwiększymy popyt na najgorsze formy jej stosowania.

Nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu trafiła do konsultacji społecznych. Jej skutki mogą okazać się kluczowe dla przyszłości rynku nikotynowego w Polsce, a także zdrowia publicznego.

zakaz e-papierosów, jednorazowe e-papierosy, woreczki nikotynowe, zakaz aromatów, nowelizacja ustawy tytoniowej, Ministerstwo Zdrowia, konsultacje społeczne, rynek tytoniowy Polska, szara strefa tytoniowa, regulacje e-papierosów, polityka antynikotynowa, alternatywne produkty nikotynowe, papierosy elektroniczne, zakaz aromatów nikotynowych, ZPP, Jakub Bińkowski, Anna Dela, akcyza na wyroby tytoniowe, ustawa o ochronie zdrowia, rynek e-papierosów, ograniczenia sprzedaży e-papierosów, rynek nikotynowy 2025, produkty bezdymne, saszetki nikotynowe zakaz, zdrowie publiczne, redukcja szkód, regulacje tytoniowe, chaos legislacyjny

Artykuły z tej kategorii

Copyright: © 2025 regionslask.pl